Panairi Vjetor “Ditët e Bujqësisë 2025” u hap dje me një prezantim mbresëlënës të inovacionit dhe qëndrueshmërisë nga AZ Group, pionieri i zgjidhjeve të ekonomisë qarkulluese në Ballkanin Perëndimor. Stenda e tyre, e vendosur në hyrje të ekspozitës, tërhoqi vazhdimisht turma njerëzish të interesuar për të parë nga afër se si qasjet e bazuara në shkencë po e transformojnë mbetjet bujqësore në burime të vlefshme.
Ekonomia Qarkulluese në Veprim
Të ecje nëpër stendën e AZ Group nuk ngjante me një vizitë te një furnizues bujqësor tradicional, por më shumë si një laborator i së ardhmes. Prezantimi i tyre u fokusua rreth filozofisë “Nga Mbetja te Vlera”, duke demonstruar sesi kanë ndërtuar të vetmet objekte industriale zero-mbetje në Shqipëri.
“Shumica e njerëzve ende e shohin mbetjen si diçka për t’u hedhur,” shpjegoi Drini Zusi, Drejtori i Zhvillimit të Biznesit në AZ Group, ndërsa udhëhiqte vizitorët përmes ekspozitave interaktive. “Ne e kemi përmbysur krejtësisht këtë koncept. Ajo që të tjerët e hedhin, ne e shohim si lëndë të parë për të krijuar produkte me vlerë.”
Kjo nuk është thjesht retorikë korporative. Që nga themelimi i impiantit të parë të rendering në Ballkanin Perëndimor, AZ Group ka zhvilluar tetë formulime për bujqësinë dhe ushqimin e kafshëve, si dhe katër formulime farmaceutike – të gjitha të përftuara nga materiale që ndryshe do të përfundonin në landfille ose në lumenj.
Shkenca Takohet me Qëndrueshmërinë
Ajo që më la më shumë përshtypje gjatë turit ishte përkushtimi shkencor i AZ Group. Ndryshe nga shumë kompani që përdorin qëndrueshmërinë thjesht si një slogan marketingu, AZ Group ka investuar fuqishëm në kërkime dhe zhvillim.
Ekipi i tyre përfshin disa doktorë shkencash në fushat e kimisë dhe shkencave bujqësore, të cilët punojnë për të zhvilluar aplikime të reja për proteinat, yndyrnat dhe komponimet e tjera që nxjerrin përmes proceseve të tyre të avancuara bio-ekstraktuese. Rezultatet u shfaqën në të gjithë hapësirën e ekspozitës – nga plehrat organike dhe biostimulantët për bimë, deri te përbërësit farmaceutikë.
“Jemi ndoshta kompania e vetme në këtë panair me një laborator funksional të ngritur,” tha Enio Zusi, CEO i kompanisë, duke treguar një kënd ku vizitorët mund të shikonin teste në kohë reale. “Inovacioni nuk ndodh rastësisht. E kemi ndërtuar modelin tonë të biznesit mbi shtytjen e kufijve shkencorë, duke ruajtur gjithashtu standardet më të larta mjedisore.”
Nga Mbetjet Bujqësore te Përbërësit Farmaceutikë
Pjesa më befasuese e prezantimit ishte lidhja e AZ Group me industrinë farmaceutike. Kompania ka themeluar së fundmi objektin e parë në Shqipëri për prodhimin e përbërësve aktivë farmaceutikë (API), duke krijuar një lidhje të drejtpërdrejtë mes nënprodukteve bujqësore dhe zgjidhjeve shëndetësore.
“Shumë njerëz nuk do ta imagjinonin kurrë që nënproduktet shtazore mund të shndërrohen në përbërës për mjekësi humane,” tha Alban Zusi, Kryetar i Bordit të AZ Group. “Por kjo është ajo që ndodh kur kombinon parimet e ekonomisë qarkulluese me procese prodhimi të standardeve farmaceutike.”
Kjo lidhje e papritur midis bujqësisë dhe kujdesit shëndetësor tërhoqi veçanërisht vëmendjen e vizitorëve ndërkombëtarë, përfshirë përfaqësues të disa kompanive farmaceutike që morën shënime gjatë prezantimeve teknike.
Modeli i Trinomit: Fitim - Njerëz - Planet
Përtej risive teknike, AZ Group theksoi përkushtimin e tyre ndaj një modeli të qëndrueshëm që balancon fitimin me përfitimet për njerëzit dhe mjedisin.
“Modeli i vjetër i biznesit ishte i thjeshtë: maksimizo fitimin, pavarësisht kostove mjedisore apo sociale,” shpjegoi Drini Zusi gjatë një paneli diskutimi. “Ne kemi dëshmuar se ekziston një mënyrë më e mirë. Qasja jonë qarkulluese krijon më shumë vlerë, ul ndikimin mjedisor dhe krijon vende pune të kualifikuara në komunitetet që kanë më shumë nevojë.”
Kjo qasje ka sjellë rezultate të prekshme: Kompania raportoi një gjurmë negative karboni – që do të thotë se aktivitetet e tyre heqin më shumë karbon nga mjedisi sesa prodhojnë. Deri më tani, AZ Group ka krijuar mbi 200 vende pune në objektet e tyre, shumica e të cilave kërkojnë aftësi të specializuara, duke ndihmuar në mbajtjen në vend të profesionistëve të rinj.
Dëshmitë e Fermerëve
Ekspozita përfshinte një mur video me dëshmi nga fermerë që kanë përdorur produktet bujqësore të AZ Group, veçanërisht plehrat organike dhe biostimulantët.
Besnik Hoxha, një fermer perimesh nga Divjaka, ndau përvojën e tij: “Në fillim isha skeptik – plehrat organike zakonisht sjellin prodhim më të ulët dhe çmim më të lartë. Por pasi përdora AZ Fert për dy sezone, prodhimi i domateve u rrit me gati 30%, dhe kam ulur ndjeshëm përdorimin e pesticideve kimike. Bimët janë më të shëndetshme dhe më rezistente.”
Tregime të ngjashme erdhën edhe nga fermerë blegtoralë që kanë përdorur aditivët e AZ Group në ushqimin e kafshëve, duke raportuar shëndet më të mirë të kafshëve dhe kosto më të ulëta veterinare.
Duke Parë Përpara
Ndërsa “Ditët e Bujqësisë 2025” vazhdojnë deri në fundjavë, prezantimi i AZ Group mbetet një shembull frymëzues se si industritë tradicionale mund të transformohen përmes inovacionit shkencor dhe ndërgjegjësimit mjedisor.
“Ajo që po tregojmë këtu nuk ka të bëjë vetëm me kompaninë tonë,” përfundoi Alban Zusi. “Bëhet fjalë për një vizion tjetër për të ardhmen e bujqësisë shqiptare – një të ardhme ku mbetjet nuk ekzistojnë, ku shkenca udhëheq inovacionin, dhe ku qëndrueshmëria dhe fitimi shkojnë dorë për dore.”
Për shumë vizitorë, përfshirë edhe këtë gazetar, ky vizion nuk është vetëm tërheqës, por gjithnjë e më i domosdoshëm në një botë që përballet me sfida të mëdha mjedisore. Nëse kompani si AZ Group mund të kthejnë nënproduktet shtazore në gjithçka nga ushqimi për kafshë shtëpiake deri te përbërës farmaceutikë duke ruajtur modelin zero-mbetje, ndoshta ekonomia qarkulluese nuk është më thjesht një idealizëm, por një model praktik biznesi që mund të adoptohet gjerësisht.
Kur po largohem nga panairi, vura re diçka të pazakontë – pavarësisht se stenda e AZ Group ndodhej pranë zonës së ushqimeve, nuk kishte asnjë erë të pakëndshme rreth ekspozimit të impianteve të tyre. Kur ia përmenda këtë Drini Zusit, ai buzëqeshi: “Edhe ky është një tjetër mit që jemi të lumtur ta rrëzojmë. Me teknologjinë dhe proceset e duhura, edhe rendering mund të jetë i pastër dhe pa erë. Është pjesë e bërjes së qëndrueshmërisë të pranueshme për të gjithë.”
Kjo qasje e prekshme dhe e qasshme mund të jetë ndoshta inovacioni më i rëndësishëm i AZ Group – ta bëjë ekonominë qarkulluese një realitet të përhapur, të qëndrueshëm dhe të suksesshëm.
